Trilye Gezilecek Yerler: Tarihi Rum Kasabası ve Trilye Sahil

Bursa’nın tarihi yerlerinden biri olan Trilye (veya Tirilye), eski bir Rum kasabası. Her sokağı tarih kokuyor, kimisi 100, kimisi 500 yıllık evler. Turizm açısından baktığımızda da genel anlamda Trilye, tarihine pek önem vermemiş gibi görünüyor.

Zaten birkaç tarihi mekan var. Onların da kimi daha yeni restorasyona girmiş, kimi bakımsızlıktan nasibini almış, kilitli ve girilemiyor, turizme açılmamış. Yine de İstanbul’a yakın gezilecek yerlerden biri.

Tirilye İsmi Nereden Geliyor?

Tirilye’nin ismi birkaç defa değişikliğe uğramış. 1909 yılında Osmanlı Sadrazamı Mahmud Şevket Paşa’nın Beyazıt Meydanı’nda, aracında uğradığı suikast sonrası hayatını kaybetmesinden sonra Mahmutşevketpaşa olarak ismi değişmiş önce.

1963 yılında zeytin ve zeytinyağının ünlü olmasından dolayı Zeytinbağı adını almış. Zeytinbağı ismi boşuna verilmemiş. Bursa’nın birçok yeri gibi burası da zeytin ağaçları ile dolu ve yöre halkı balıkçılık ile birlikte zeytincilik ile geçimini sağlıyor.

Alışveriş meraklıları için de zeytinler ve zeytin temalı sabun, kolonya gibi ürünler ve el işlemeli ürünler satın alabilirsiniz.

Ama belki turistik, belki de eski adı olması nedeniyle Tirilye ismini geri istemiş ve 2012’de Trilye olarak değişmiş beldenin ismi. Tirilye’nin ismi Rumca’daki Trigliya kelimesinden geldiği varsayılıyor, anlamı barbun balığı.

Biz gezimize muhtarlığın bulunduğu caddeden başlıyoruz. Şehrin tamamı yürüyerek gezilebilir, o nedenle aracınızı uygun bir yere park edip yürümeye başlayabilirsiniz.

Her yer otopark diyebiliriz, sahil kısmında aracınızı bırakabileceğiniz geniş bir alan var. Öncelikle, aşağıya sahile doğru yürüyoruz. Kahvehaneler, hediye dükkanları gibi dükkanlar arasında renkli, cumbalı evlerle karşılaşıyoruz.

Klasik Rum üslubunda inşa edilmiş bu renkli duvarlı tarihi Trilye evlerini, geziniz sırasında birçok ara sokakta görmek mümkün. Gezerken bir gözünüz de ara sokaklarda olsun.

Tabii güzel bir şekilde restore edilmiş binaların yanı sıra, yıkılmaya yüz tutmuş, yamulmuş birçok binaya da rastlayacaksınız.

Trilye Sahili ve Plajı

Tirilye Marina tarafında, yani denize yakın dükkanlarda genellikle balık restoranları ve oteller var.  Sahil şeridinden devam ettiğinizde Trilye’de denize girilebilecek ve yüzülebilecek yerlerden biri olan Trilye’nin çakıl taşlı sahilini görüyoruz.

Trilye plajı, Tirilye’den çok uzaklaşmadan denize girebileceğiniz bir yer. Denizi, Marmara Denizi ve yosunlu olduğundan pek keyif verici olduğunu söyleyemesem de, belde içinde böyle bir plajın varlığı güzel.

Üstelik Trilye’de ücretsiz çadır kampı yapmak isteyenler için de güzel bir nokta burası. Ziyaretimizde bir çadır vardı bu noktada.

Tirilye Plajı’nın yanındaki yüksek kayanın üzerindeki işletme Çamlı Kahve. Bölgenin kahvaltı yapmak ve çay içmek için popüler noktalarından biri.

Oraya kadar plajdan yürüyerek çıkabilirsiniz. Ağır ağır çıkarsanız, manzaranız da Tirilye sahili olduğundan akıp gidiyor. Bu bölgeye araç ile de çıkabilirsiniz.

Tepe komple Çamlı Kahve’ye ayrılmış. Otopark ile ilgili bir sıkıntı da yok, ama hafta sonu gibi yoğun bir dönemde ziyaret ediyorsanız yoğun olabiliyor.

Trilye Gezilecek Yerler

Trilye Fatih Camii

Gelelim Tirilye’de gezilmesi ve görülmesi gereken yerlere. Trilye’de gezilecek yerlerden biri Fatih Camii. Eski ismi Todori  Trigleid Hagios Stephanos Kenolakkos olan bina önceden bir kiliseymiş.

Bölgenin en eski yapılarından olan kilise 9. yüzyıl gibi inşa edilmiş ve 17. yüzyılda, bölgenin Osmanlılar tarafından ele geçirilmesiyle minare eklenerek camiye dönüştürülmüş. Bölgedeki, günümüze en iyi şekilde ulaşan kilise diyebiliriz.

Fatih Camii’nin içinde kilise özelliklerini taşıyan bir iç mekan beklemeyin, iç mekan dışından daha camii. Yanında ise bir hamam var, ancak hamam da diğer birçok yapı gibi restore ediliyor ve kültür merkezi olarak kullanılması planlanıyor.

Trilye Taş Mektep

Taş mektep, 20. yüzyılın başında Kazım Karabekir Paşa tarafından açılmış. Kazım Karabekir’in Türkiye’de birkaç noktasında yetimler için yaptırdığı, inşa ettirdiği bu tarz okullar bulunuyor.

Kazım Karabekir de hayatında çok başarıları olduğu, ancak hiç birinin kendisini yetimler için yaptığı çalışmalar kadar mutlu etmediğini belirtiyor. Taş mektep de bu okullardan biri.

1924 yılında öksüz, yetim ve şehit çocuklarının okullarına devam etmeleri için açılmış. O dönem öksüz yurtlarının ismi Dar-ül Eytam olarak biliniyormuş. Arapça’da eytam, Türkçe’de yetim anlamına geliyor.

Taş Mektep ağır bir restorasyon sürecinde olduğundan bina ve yakın çevresi kapalı. Gezilebildiği zaman hem yüksek bir konumda olması, hem de tarihi bir bina olması nedeniyle keyifli bir yer olacaktır.

Aziz Vasil Kilisesi (Kültür Merkezi)

Taş Mektep’te okuyan öğrencilerin yemekhanesi olarak uzun süre kullanılan bu bina, günümüzde Faruk Çelik Kültür Merkezi ve Trilye Kültür Merkezi olarak işlevini sürdürüyor.

Dündar Evi

Tirilye’deki kilise binalarından başka biri. Aziz Yuhanna Kilisesi olarak inşa edilen yapı, Rumların bölgeyi terk etmesinden sonra özel mülkiyet olmuş ve hala konut olarak kullanılmaya devam ediyor.  Tirilye’deki kilise gibi tarihi yapılar devletin elinde olmadığı, özel mülk olarak satıldığı için ne yazık ki kültürel turizme destek sağlayamıyorlar.

Trilye Nerede ve Nasıl Gidilir?

Trilye, Bursa’nın Mudanya ilçesinin bir incisi olarak karşımıza çıkıyor. Bu küçük ve sakin beldeye ulaşmak için, Bursa’nın herhangi bir noktasından yola çıkıp, Mudanya tabelalarını takip ederek, kıvrımlı ve daralan yollardan geçerek ulaşabilirsiniz.

Yolculuğunuz sırasında, denizin yanı başında ilerlerken, özellikle Kumyaka beldesini geçtikten sonra, Trilye’nin kendine özgü atmosferiyle yavaş yavaş bütünleşmeye başlarsınız.

Mudanya merkezine 11,5 kilometre uzaklıkta yer alan bu beldeye, eğer özel aracınız yoksa, İstanbul’dan İDO veya BUDO feribotlarıyla Mudanya’ya ulaşabilir, oradan da yerel otobüslerle Trilye’ye devam edebilirsiniz.

Belde, ilk bakışta yıkık dökük bir hava sergileyerek turistlerin ilgisini azaltıyor gibi görünse de, aslında bu, onun gizemini ve doğallığını koruma çabasının bir parçası. Bu tarihi dokuyu korumak ve daha fazla ziyaretçi çekmek için, belde biraz daha bakım ve düzenlemeye ihtiyaç duyuyor.

Trilye Çevresinde Gezilecek Yerler

Trilye’yi ziyaret ettiğinizde, günübirlik bir gezi planı yapabilirsiniz. Erken saatlerde başladığınız gezi, öğleden önce tamamlanabilir ve ardından Bursa’nın diğer tarihi ve doğal güzelliklerini keşfetmek için vaktiniz kalır. Mudanya ilçe merkezi, Gölyazı ve Cumalıkızık gibi diğer cazibe merkezlerini de gezi planınıza dahil edebilirsiniz.

Aya Yani Manastırı: Trilye’nin hemen batısında, sadece 15 dakika (3,7 km) uzaklıkta, keşfedilmeyi bekleyen gizemli bir yer: Aya Yani Manastırı bulunuyor. Bu manastır, Tirilye’nin adının kökenindeki efsanelerden birine ev sahipliği yapıyor ve üç papazdan birinin adını taşıyor. Ancak, bu tarihi yapıya ulaşmak biraz meydan okuma gerektiriyor.

Geçmişte, yıkık ve bakımsız ağaçlarla kaplı bir yoldan ilerlemek zorunda kaldık. Direkt ulaşım yolu bulunamadığı için, konumu yaklaşık olarak 40°23’00.97″ N 28°45’02.30″ E koordinatlarında yer alıyor. Eğer macera arıyorsanız ve tarihin derinliklerine dalma fırsatını kaçırmak istemiyorsanız, bu gizli hazinenin peşine düşebilirsiniz.

Baş Melekler Kilisesi: Trilye’den Mudanya’ya doğru ilerlerken, 8,5 km sonra Kumyaka Mahallesi’ne ulaşırsınız. Burada, Trilye’ye benzer bir atmosfer bulacaksınız: Kumyaka Halk Plajları ve bir marina. Ancak, bu mahallenin asıl cazibesi, dünyanın en eski üçüncü kilisesi olarak bilinen Baş Melekler Kilisesi’nde yatıyor.

Şu an restorasyon için kapalı olan bu tarihi yapı, meraklı ziyaretçiler için hala görülebilir durumda. Kuzeydeki plajın ve marinanın yakınında yer alan bu kilise, tarihi dokusuyla ve mistik havasıyla sizi geçmişin derinliklerine davet ediyor.

Sonuç

Her köşesi ayrı bir hikaye anlatan bu eski Rum kasabasının, gizli kalmış güzellikleri ve tarihi yapıları, her adımda bizi büyüledi. Trilye, sadece bir gezi noktası değil, aynı zamanda tarihe tanıklık eden bir zaman kapsülü.